Εσύ φυσική δεν σπούδασες;
– Ναί, Γέροντα.
– Τώρα λοιπόν είναι καιρός να μάθεις και την φυσική της μεταφυσικής, για να γνωρίσεις πώς θα γίνει η πνευματική διάσπαση του ατόμου σου.
– Πώς θα γίνει, Γέροντα;
– Όταν ασχοληθείς με το «άτομό σου» και γνωρίσεις τον εαυτό σου, θα ταπεινωθείς και τότε θα γίνει η πνευματική διάσπαση του ατόμου σου, θα βγει η πνευματική ενέργεια και θα πεταχτείς στο… διάστημα. Μόνον έτσι θα μπορέσεις να μπεις στην πνευματική τροχιά· διαφορετικά θα παραμένεις στην κοσμική τροχιά.
Σε τίποτε δεν ωφελεί να ερευνήσει κανείς όλον τον κόσμο, αν δεν έχει ερευνήσει τον δικό του κόσμο.
Αν γνωρίσει πρώτα τον εσωτερικό του κόσμο, δηλαδή τον εαυτό του, το άτομό του, εύκολα μετά γνωρίζει όχι μόνον την γη αλλά και το διάστημα.
Όταν ο άνθρωπος γνωρίσει το άτομό του, τότε γίνεται αυτομάτως και η διάσπαση του ατόμου του και κινείται πλέον στην πνευματική τροχιά έξω από την έλξη της γής, έξω από την έλξη του κόσμου. Ενώ ζει στη γη ως άνθρωπος, ζει δίχως να τον έλκει η αμαρτία και γενικά οι επιθυμίες του κόσμου.
Πώς γίνεται, Γέροντα, η σωστή πνευματική εργασία στον εαυτό μας;
– Μυστικά και σιωπηλά.
Η πνευματική εργασία είναι πολύ λεπτή και χρειάζεται πολλή προσοχή στην κάθε μας ενέργεια.
Η πνευματική ζωή είναι «επιστήμη επιστημών», λένε οι Άγιοι Πατέρες.
Γέροντος Παϊσίου Αγιορείτου, Λόγοι Ε’ «Πάθη και Αρετές», εκδ. Ιερόν Ησυχαστήριον «Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος»