“Ο Παντοκράτωρ είναι το πλέον υπερφυές και αποκαλυπτικόν έργον της βυζαντινής αγιογραφίας. Ο τύπος αυτού είναι πάντοτε αναλλοίωτος. Αλλά, κάθε φοράν όπου ζωγραφίζεται, είναι πάντοτε νέος, ακόμα κι αν ο ίδιος ζωγράφος, τον έχη απεικονίσει πολλάκις. Τα τοιαύτα έργα κατέλυσαν τον χρόνον, βλυστάνοντα ζωήν αθάνατον”.
Φώτης Κόντογλου
Ο Χριστός Παντοκράτωρ της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης του Σινά είναι μια από τις παλαιότερες εικόνες και συνάμα έχει να παρουσιάσει μια ιδιαίτερη πνευματικότητα, ενώ αποτελεί ένα μοναδικής ποιότητας πρότυπο της μορφής του Παντοκράτορα.
Αγιογραφημένη κατά το πρώτο μισό του 6ου αιώνα με διαστάσεις 84 εκ. ύψος και 45,5 εκ πλάτος, παραμένει μέχρι σήμερα πολύ καλά συντηρημένη στον ξηρό αέρα της χερσονήσου του Σινά.
Ο Χριστός απεικονίζεται με ελαφριά κλίση προς τα αριστερά με το βλέμμα Του να μοιάζει απόμακρο και έξω από τον χρόνο.
Θα σταθούμε στην εύκολα αυτή ορατή ασυμμετρία μεταξύ του αριστερού και του δεξιού τμήματος του προσώπου Του. Η αριστερή πλευρά της εικόνας είναι σαφώς πιο γαλήνια: το φρύδι και το στόμα Του είναι λεία, ενώ το μάτι Του αποπνέει πραότητα. Ακόμη και ο φωτισμός στο πρόσωπό Του υποδηλώνει μια γαλήνη. Στο άλλο μισό, συναντάμε το αντίθετο. Βλέπουμε ορισμένα μέρη του προσώπου Του σε σκιά, προσθέτοντας έτσι μια αίσθηση μυστηρίου. Εδώ, το μέτωπό Του είναι αυλακωμένο και τα χείλη Του σφιγμένα. Το μάτι Του φαίνεται ακόμη να επικεντρώνεται στον θεατή με κάποια ένταση. Όλο αυτό δημιουργεί μια έκφραση αυστηρή.
Αυτή η εικόνα λένε οι Πατέρες ότι μας δείχνει τον Χριστό την Ημέρα της Κρίσεως. Έτσι λοιπόν αν κάποιος καλύψει διαδοχικά το μισό τμήμα της εικόνας και εστιάσει στο άλλο, στα δεξιά κάποιος θα αναγνωρίσει τον Χριστό μας ως Δίκαιο Κριτή, με έκφρασή αυστηρή και μυστηριώδη και το χέρι Του να κρατά την Καινή Διαθήκη, αντιπροσωπεύοντας τον Νέο Νόμο που έχει εισχωρήσει στις καρδιές μας και με τον οποίο θα κριθούμε. Έχει σκοπό να μας στρέψει προς τα “μέσα μας” για να εξετάσουμε τον εαυτό μας και τις αμαρτίες μας.
Η αριστερή πλευρά ωστόσο, μας δείχνει τον Ελεήμονα Σωτήρα μας, με την έκφρασή του γαλήνια και ήρεμη, το χέρι του να μας ευλογεί, να μας καλεί να είμαστε σε ειρήνη.
Η εικόνα του Παντοκράτορα της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης του Σινά αποτελεί ένα κειμήλιο όπου μπορεί και αποπνέει όλη την πνευματική ευωδία της Ορθόδοξης μας Πίστης.
«Εν τω φωτί της δόξης του προσώπου Σου πορευσόμεθα εις τον αιώνα».
erimitic