Σιωπή, μία κατάσταση χωρίς λέξεις, η οποία εμπεριέχει ότι δεν μπορεί να ειπωθεί. Κατά συνέπεια προσεγγίζει τα σκοτεινότερα σημεία από το μυστήριο όπου καλείται άνθρωπος και φυσικά δύναται να ελκύσει κάτι από το απρόσιτο άπειρο του Τριαδικού Θεού.
Ο Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής, ένας από τους σύγχρονους Πατέρες όπου με ζήλο εξασκούσε το άθλημα της σιωπής, μας λέει τα παρακάτω, διαμέσου του πνευματικού του παιδιού, του Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας:
“Μας δίδασκε ο Γέροντας ότι είναι ιδανικό πράγμα η σιωπή και πάνω απ’ όλες τις αρετές. Αν πάρουμε μια ζυγαριά και βάλουμε όλες τις αρετές από την μία πλευρά και την σιωπή από την άλλη, η σιωπή θα βαραίνη. Γιατί όταν σιωπά εν γνώσει του ο μοναχός, θα προσεύχεται και προσευχόμενος θα έχει κατάνυξι, πένθος, δάκρυα, ηρεμία και γαλήνη. Επίσης δεν θα κατακρίνη, δεν θα αργολογή, δεν θα ψεύδεται, δεν θα συκοφαντή και δεν θα μιλάη ακαίρως. Επομένως η ψυχή του αποκτά βαρύτητα Χάριτος, διότι με την σιωπή έρχεται το πένθος, το πένθος φέρνει τα δάκρυα, τα δάκρυα κάθαρσι και η κάθαρσις αξιώνει τον άνθρωπο να ζήση τον Θεό μέσα στην καρδιά του απολαμβάνοντας τα απόρρητα μυστήρια του, που δεν μπορεί κανένας ποτέ ούτε να τα φαντασθή ούτε να τα περιγράψη”.
(Απόσπασμα από το βιβλίο: “Ο Γέροντάς μου Ιωσήφ Ησυχαστής και Σπηλαιώτης”).
Η Μεγάλη Σαρακοστή η οποία διανύουμε, αποτελεί μία περίοδο με συμπυκνωμένα τα νοήματα από την ουσία της Ορθοδοξίας, που βέβαια τιμάει και προκρίνει μεταξύ των άλλων αρετών κι αυτή της σιωπής. Από την άλλη, ο σύγχρονος άνθρωπος, επιδέχεται έναν αφύσικο βομβαρδισμό μηνυμάτων και εξωτερικών ερεθισμάτων, όσο ποτέ άλλοτε ιστορικά και σχετικά με αυτήν την αντίθεση όπου δημιουργείται, παραθέτουμε ένα μικρό απόσπασμα από τον π. Αλέξανδρο Σμέμαν, αυτόν τον κορυφαίο σύγχρονο θεολόγο του 20ου αιώνα:
“Εκείνο που πρέπει να σταματήσει στην διάρκεια της Σαρακοστής είναι η πλήρης «παράδοση» στην τηλεόραση – η μετατροπή δηλαδή του ανθρώπου σε «λάχανο» πάνω σε μια πολυθρόνα κολλημένο στην οθόνη που παθητικά δέχεται ό,τι βγαίνει απ’ αυτή.
(…)Η σιωπή που δημιουργεί η απουσία του θορύβου του κόσμου, των θορύβων που παράγονται από τα μέσα της μαζικής επικοινωνίας, πρέπει να γεμίσει με θετικό περιεχόμενο. Αν η προσευχή είναι η τροφή για τις ψυχές μας, τροφή, επίσης, θέλει και το μυαλό μας, γιατί ακριβώς αυτό το διανοητικό μέρος του ανθρώπου είναι που καταστρέφεται σήμερα από το ασταμάτητο σφυροκόπημα της τηλεόρασης και του ραδιοφώνου, των εφημερίδων, των εικονογραφημένων εκδόσεων κλπ. Αυτό, λοιπόν, που προτείνουμε, παράλληλα με την πνευματική προσπάθεια, είναι μια διανοητική, θα λέγαμε, προσπάθεια”.
(Από το βιβλίο «Μεγάλη Σαρακοστή – Πορεία προς το Πάσχα»).
Ο Άγιος Ιωάννης ο Σιναΐτης, ο συγγραφέας της περίφημης “Κλίμακος” όπου μνημονεύεται και τιμάται βέβαια σε μία από τις Κυριακές της Μεγάλης Σαρακοστής, δεν θα μπορούσε να την αφήσει έξω από το αριστουργηματικό του έργο:
“Η σιωπή που ασκείται με επίγνωσι και διάκρισι είναι μητέρα της προσευχής, επιστροφή από την αιχμαλωσία, διαφύλαξις του θείου πυρός, επιστάτης των λογισμών, σκοπός που παρατηρεί τους εχθρούς, δέσμευσις του πένθους, φίλη των δακρύων, καλλιεργητής της μνήμης του θανάτου, ζωγράφος της αιωνίου κολάσεως, επίμονος εξεταστής της Κρίσεως, πρόξενος πνευματικής ανησυχίας και λύπης, εχθρός της παρρησίας, σύζυγος της ησυχίας, αντίπαλος της αγάπης να κάνη τον διδάσκαλο, αύξησις της πνευματικής γνώσεως, δημιουργός θείων θεωρημάτων, μυστική πνευματική πρόοδος, κρυφή πνευματική ανάβασις”.
Όσο για την σιωπή τώρα του Θεού απέναντι μας, ένας άλλος σύγχρονος μας, ο Άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ αναφέρει πως: “Η σιωπή του Θεού είναι απάντηση στις αδικίες μας η πιο εύγλωττη, η πιο ευγενική”. Ο βαθυστόχαστος Μητροπολίτης Άντονυ Μπλουμ αναφέρει σχετικά:
“Η σιωπή του Θεού στις προσευχές μας μπορεί να διαρκέσει πολύ λίγο ή να μας φαίνεται πως διαρκεί μια αιωνιότητα. Ο Χριστός έμεινε σιωπηλός στις προσευχές της Χαναναίας και αυτό την έκανε να συγκεντρώσει όλη την πίστη της, όλη την ελπίδα και την ανθρώπινη αγάπη και να τις προσφέρει στο Θεό για να τον μεταπείσει να επεκτείνει τα προνόμια του Βασιλείου Του και πιο πέρα από τον εκλεκτό Λαό… Η σιωπή του Χριστού την προκάλεσε να ανταποκριθεί, να σταθεί στο ύψος της.
Ο Θεός μπορεί να κάνει το ίδιο και σε μας με πιο σύντομη η πιο παρατεταμένη σιωπή, για να προκαλέσει τη δύναμη και την πίστη μας και να μας οδηγήσει σε μια βαθύτερη σχέση μαζί Του απ’ ο,τι θα ‘ταν δυνατό αν τα πράγματα μας έρχονταν όπως τα θέλαμε. Καμιά φορά, όμως, η σιωπή μας φαίνεται απελπιστικά τελεσίδικη”.
Τέλος, όπως έχει πει και ο Άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης: “Ο Χριστός σου δίνει απαντήσεις μέσα από το να αρνηθεί να σου δώσει απαντήσεις”…
Στο παρακάτω 8λεπτο βίντεο μπορείτε να δείτε και να ακούσετε τον Γέροντα Μωυσή τον Σιναΐτη, όπου μοιράζεται μαζί μας κάτι από την ζωοδόχο και Θεοφόρο του σιωπή…
Το Δώρο της Ερήμου (Όρος Σινα, Πατέρας Μωυσής)
erimitic