«Ήρθα να τρέξω για 7 εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες…»
Η ελληνική παλληκαριά στους δρόμους της φωτιάς
20 Απριλίου 1946, Βοστόνη. Δώδεκα το μεσημέρι.
Στη γραμμή εκκίνησης του πιο διάσημου Μαραθωνίου της οικουμένης βρίσκεται στριμωγμένος εκεί ανάμεσα στους 135 υπόλοιπους δρομείς και ένας φαινομενικά αδύναμος αθλητής από την άλλη μεριά του Ατλαντικού. Χρειάστηκε να πουλήσει τα μισά από τα υπάρχοντα του σπιτιού του και αθροίζοντας μία βοήθεια οικονομική από την εργασία του, κατάφερε να εξασφαλίσει το εισιτήριο μίας μονής διαδρομής για τις ΗΠΑ. Τα χρήματα δεν έφτασαν για την επιστροφή. Εκεί αναγκάζεται από την επιτροπή να υπογράψει υπεύθυνη δήλωση διότι οι γιατροί της διοργάνωσης κρίνουν ότι βάσει της κατάστασης του, το πιθανότερο είναι να σωριαστεί μόλις στα πρώτα χιλιόμετρα του αγώνα.
Η πείνα από την κατοχή νωρίτερα τον είχε εξαθλιώσει, είδε συναθλητές και φίλους να πεθαίνουνε από την ασιτία, ενώ είχε γλυτώσει από το γερμανικό απόσπασμα την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή, διότι ο Γερμανός αξιωματικός βρήκε στο πορτοφόλι του την διαπίστευση αθλητή από τους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου.
Το όνομα του είναι Στέλιος Κυριακίδης από την Πάφο της Κύπρου κι ο λόγος όπου βρισκόταν εκείνο το πρωί από τα ερείπια της Αθήνας στην λαμπερή διοργάνωση, ήταν ο πιο τρελός:
Να κερδίσει τον αγώνα και εκμεταλευόμενος την δημοσιότητα μετά γύρω από το πρόσωπο του, να κάνει δημόσια έκκληση στις ΗΠΑ για ανθρωπιστική βοήθεια προς την Ελλάδα, η οποία τα είχε δώσει όλα στο πλευρό των συμμάχων κατά του ναζισμού…
Και ο αγώνας άρχισε και οι υπόλοιποι αθλητές ήτανε μεγαθήρια. Ιδιαιτέρως ξεχώριζαν ο Βρετανός Κένεθ Μπέιλυ, ο Αμερικάνος Τζων κέλυ, ο Καναδός Ζεράρντ Κοτέ και ένα εκατομμύριο θεατών απλωμένο σε όλη την διαδρομή να τους επευφημεί.
Ο Στέλιος Κυριακίδης μένει σκόπιμα πίσω, πηγαίνοντας με το δικό του “τέμπο”, κατορθώνοτας ωστόσο να διατηρεί μια σχετική οπτική επαφή κάπου κάπου με τους προπορευόμενους.
Από την προηγούμενη ημέρα είχε αναθέσει σε έναν ηλικιωμένο ομογενή την εξής απλή δουλειά: Θα τον περίμενε σε ένα προκαθορισμένο σημείο της διαδρομής, κάπου στο 40ο χιλιόμετρο και απλά θα είχε να του αναφέρει μόλις 2 χιλιόμετρα πριν τον τερματισμό, τον αριθμό των αθλητών που θα είχανε περάσει πριν από τον ίδιον και πόσα λεπτά της ώρας ήταν η διαφορά τους.
Όμως κατά την διάρκεια της κούρσας ο Κυριακίδης άρχιζε να ανοίγει σταδιακά διασκελισμό, μετά από διαδοχικά προσπερασμάτα δεν τον ακολουθεί πλέον κανείς, δεν είναι σε θέση να γνωρίζει εάν υπάρχει άλλος δρομέας πιο μπροστά, όμως υποψιάζεται πως είναι εκείνος πρώτος, ακούγοντας το όνομα του από τα μεγάφωνα των οχημάτων της διοργάνωσης.
Φτάνει προς το σημείο, μέσα στον γενικό χαμό δεν βλέπει τον ηλικιωμένο Έλληνα ομογενή. Συνεχίζει και πιάνει την ανηφόρα. Τον συναντάει παρακάτω. Τον βλέπει από μακριά να τραβάει τα μαλλιά του με τα δύο του χέρια κλαίγοντας και να φωνάζει με όλη τη δύναμη του:
«Πρώτος! Για την Ελλάδα Στέλιο μου! Για τα παιδιά σου!»
Πλέον κλαίει κι ο ίδιος ο αδύναμος δρομέας τρέχοντας και η μεγάλη έκπληξη πήγαινε απλά να ολοκληρωθεί. “For Greece” ήταν αυτό που φώναξε μόλις ακούμπησε πρώτος την κορδέλα του τερματισμού, το πλήθος των θεατών σε μια ευχάριστη αμηχανία από το αποτέλεσμα και οι φωτορεπόρτερ πια εκεί είχανε να αποθανατίσουνε ένα μεγάλο θέμα.
Ας δούμε μερικά από τα στοιχεία των όσων επακολούθησαν μετά:
-Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τρούμαν, μαθαίνει γύρω από την περίπτωση του και συναντιέται μαζί του στον Λευκό Οίκο. Τον αποκαλεί χαριτολογώντας “Κοκαλιάρη”.
-Συγκεντρώθηκε ένα μεγάλο ποσό για την εποχή υπέρ της Ελλάδας της τάξης των 250 χιλιάδων δολαρίων και πλοία με είδη πρώτης ανάγκης καταφτάνουν στον Πειραιά με εντολή της αμερικανικής κυβέρνησης. Η βοήθεια αυτή γίνεται γνωστή ως “πακέτο Κυριακίδη” και δρομολογούνται οι διαδικασίες για ακόμη μεγαλύτερη βοήθεια πολλών εκατομμυρίων δολαρίων ή οποία κατέφτασε αργότερα.
-Τα αμερικάνικα μέσα τον αποκαλούν “γιο του Φειδιππίδη” ενώ κατασκευάζεται μπρούτζινο αγαλμα 3,5 μέτρων όπου απεικονίζεται ο ίδιος, ο Σπύρος Λούης να τον παροτρύνει και στη βάση του χαραγμένη η φιγούρα του Φειδιππίδη καθώς και η μορφή του Πάνα που βοήθησε τους Αθηναίους να νικήσουν τους Πέρσες.
Το άγαλμα βρίσκεται στο πρώτο χιλιόμετρο της διαδρομής του Μαραθωνίου της Βοστόνης για να θυμίζει την θέληση του αθλητή και του ανθρώπου γενικότερα.
-Ο δεύτερος αθλητής Τζον Κέλι δηλώνει στα μέσα ενημέρωσης: «Πώς θα μπορούσα να νικήσω εγώ έναν τέτοιο αθλητή; Εγώ αγωνιζόμουν μόνο για τον εαυτό μου. Αυτός αγωνιζόταν για μια ιδεολογία».
-Η απάντησή του Κυριακίδη σε προτάσεις να πάρει χρήματα και να γίνει επαγγελματίας αθλητής ήταν: «Για μένα τίποτα. Μόνο για την Ελλάδα…»
-Κατά την επιστροφή του, γίνεται κοσμοσυρροή στους Στύλους του Ολυμπίου Διός και βραβεύεται με το μετάλλιο της Λεγεώνας του Χρυσού Φοίνικα, ενώ φωταγωγείται την ίδια νύχτα προς τιμήν του το μνημείο της Ακρόπολης, για πρώτη φορά μεταπολεμικά.
Και δύο διαπιστώσεις: Η πρώτη είναι ότι η ιστορία αυτή αν και αρκετά γνωστή στον κύκλο των δρομέων, ωστόσο παραμένει γενικότερα στην Πατρίδα μας άγνωστη σχετικά και θα πρέπει μάλλον να μας υπενθυμίζει το γεγονός αυτό πως κάτι θα έπρεπε να κάνουμε σχετικά με τις αξίες και τα πρότυπα τα οποία θέτουμε στους νέους κι εκφράζουμε ως σύγχρονη κοινωνία.
Η δεύτερη: Ότι είναι τόσο τραγικό, όσο κι ελπιδοφόρο πως η Πατρίδα πάντοτε, από αρχαιοτάτων χρόνων, βασίζεται σε έναν βαθμό μεγάλο σε κάποιες πρωτοβουλίες ιδιωτικές κι αυθόρμητες, ανδρών και γυναικών της, που νιώθουνε παλληκάρια. Όπως αυτή που πήρε ο Στέλιος Κυριακίδης όταν πούλησε το μισό απ’ το νοικοκυριό του, για να βρεθεί στις ΗΠΑ και με περίσσια φυσικότητα να πει ότι απλά:
«Ήρθα να τρέξω για 7 εκατομμύρια πεινασμένους Έλληνες…»
Μπορείτε να παρακολουθήσετε μια ολιγόλεπτη συνέντευξη του ίδιου του Στέλιου Κυριακίδη στον Φρέντυ Γερμανό, όπου εξιστορεί το πώς βίωσε εκείνη τη μέρα στη μακρινή Βοστόνη, εδώ:
Στέλιος Κυριακίδης
erimitic