π. Βαρνάβας Γιάγκου
Ο άνθρωπος ως εικόνα του Θεού έχει πόθο για το άπειρο. Έχει έφεση για το άπειρο και μόνο τότε πληρώνεται ο άνθρωπος. Όταν όμως αυτή μας η ανάγκη έχει ταλαιπωρηθεί, έχει φύγει, δεν παύει πάλι η φύση μας να έχει πάλι πόθο για τον Θεό τον οποίον εμείς δεν θέλουμε. Δηλαδή έχει πεθάνει μέσα μας κατά κάποιον τρόπο, όποτε πρέπει να βρει μια διέξοδο αυτός μας ο πόθος.
Και που θα βρει; Με μεγάλη ορμή θα οδηγήσει τον άνθρωπο σε εμπαθείς καταστάσεις και σε εξαρτήσεις.
Η κυρία λοιπόν αιτία των εξαρτήσεων είναι η καταθλιπτικότητα, η μελαγχολία, αυτή η νωθρότης της ψυχής που δεν βλέπουμε πουθενά να υπάρχει χαρά. Ο Θεός δεν μας συγκινεί, αλλά είτε μας συγκινεί ο Θεός είτε όχι, η φύση μας θέλει το παν, θέλει το όλον, θέλει το άπειρο.
Αφού δεν θα στραφούμε στον Θεό, θα στραφούμε κάπου αλλού, που θα υποκαταστήσει αυτόν τον πόθο για τον Θεό. Και έτσι οδηγείται ο άνθρωπος σε εξαρτήσεις. Στα πάθη. Μπορεί να δούμε έναν άνθρωπο να είναι εξαρτώμενος από ένα πάθος, δεν λυτρώνεται ο άνθρωπος αν τον επιπληξουμε για το πάθος που έχει. Το ξέρει κι ο ίδιος, αλλά δεν μπορεί να αφήσει αυτό το πάθος γιατί δεν μπορεί να αφήσει τον εαυτό του κενό. Το πάθος έρχεται να καλύψει ένα κενό που έχουμε. Όσο μεγαλύτερο είναι το κενό, τόσο μεγαλύτερο είναι το πάθος.
Γι’ αυτό οι πιο ανήσυχοι άνθρωποι, που στα κύτταρα του ψυχισμού τους έχουν πιο έντονη την ανάγκη για το όλον, για το απόλυτο, αλλά ταυτόχρονα δεν κάνουν υπομονή ή δεν έχουν την ταπείνωση για να το ζητήσουν, μεγαλύτερη εξάρτηση έχουν από τα πάθη. Γι’ αυτό αν δούμε ανθρώπους εξαρτώμενους από χοντρά πάθη, είναι άνθρωποι πολύ δυναμικοί και ανήσυχοι που όμως δε στρέψαν όλη αυτή τους την ορμή εκεί που θα ικανοποιηθούν πραγματικά, για διαφόρους λόγους, γιατί αυτή η μνήμη αυτής της αναφοράς προς το απόλυτο, προς τον Θεό έχει διαστραφεί, έχει χαθεί μέσα στην λύπη, μέσα στην ακηδεια, μέσα στη μελαγχολία για αυτά τα πράγματα.
Κι ο άνθρωπος λοιπόν, οδηγείται σε εξαρτήσεις και στα πάθη, κάθε μορφής. Πάθος μπορεί να είναι ο τζόγος, μπορεί να είναι τα ναρκωτικά, μπορεί να είναι η κενοδοξία, μπορεί να είναι το κοινωνικό έργο. Μπορεί να είναι η πολλή εργασία, μπορεί να είναι η “πνευματική εργασία” για να φαινόμαστε στους ανθρώπους.
Γι’ αυτό μπορεί να δούμε και τον ίδιον τον εαυτό μας να δραστηριοποιείται πάρα πολύ σε ένα πλαίσιο κοινωνικής προσφοράς, αλλά να αδυνατεί να έρθει σε επαφή με τον εαυτό του αυτός ο άνθρωπος ή αυτό που προσφέρει σε όλους τους άλλους ανθρώπους να μην είναι ικανός να προσφέρει στον εαυτό του.
Αυτό είναι πάρα πολύ “ύποπτο”. Δείχνει ότι αυτή η διάθεση του ανθρώπου για κοινωνική προσφορά, για φιλανθρωπία, είναι ένα χόμπι που έρχεται να καλύψει ελλείψεις ψυχικές και πνευματικές.
Πνευματικές που εκφράζονται ψυχολογικά, με αυτή την κατάσταση της μελαγχολίας που κυριεύει τον άνθρωπο.